چگونگی افزایش مهارت های مالی کودکان و نوجوانان :
در زندگی های امروزی دائماً بر مسئله افزایش مهارت های مالی کودکان تأکید می شود، به نظر شما علت آن چیست و چرا این امر به یکی از ضرورتهای آموزشی در خانواده ها تبدیل شده است؟
و سوال مهم تر این است که اگر کودکان شما این موضوع را از شما یاد نگیرند، پس از چه کسی و در چه فضایی خواهند آموخت ؟
همانطور که همگی ما می دانیم هرگز در مدارس در باب تقویت هوش مالی نوجوانان و کودکان صحبتی نمی شود البته که جای خالی چنین مباحثی در بین دروس مدرسه کاملاً حس می شود اما نمی توان منتظر ماند تا از سوی مدرسه پیشرفتی صورت گیرد و والدین خودشان باید در این مسیر گام بردارند.
ممکن است یک کودک ضریب هوشی و استعداد یادگیری بالایی در مدرسه داشته باشد اما در بزرگسالی نتواند از هوش خود به نحو احسن بهره ببرد که متاسفانه امروزه این موضوع به کرات مشاهده می شود اگر مسائل این چنینی در ذهن شما مطرح شده و به دنبال یافتن جواب و راهکاری طلایی برای آموزش فرزندان خود هستید با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
ضرورت آموزش افزایش مهارت های مالی کودکان :
با پیشرفت مسائل روانشناسی و موفقیتی همگی ما بر الزام افزایش مهارت های مالی کودکان از همان دوران کودکی واقف شده ایم اما اکثریت افراد نمی دانند که به چه شکلی باید این آموزش ها را انجام دهند.
اگر نگران آینده مالی فرزندان خود هستید، این را بدانید که پی ریزی یک آینده مالی بدون دغدغه از همان دوران کودکی آغاز می گردد.
تمامی افرادی که در دنیای کسب و کار حرفی برای گفتن دارند و به استطاعت مالی کامل رسیده اند افرادی هستند که از همان دوران کودکی وارد بازار کار شدند و همین امر باعث شده تا هوش مالی آنها رشد کند.
رابرت کیوساکی که یک فرد موفق در زمینه کسب و کار می باشد اینطور بیان می کند که : ” اصلیترین و ارزشمندترین ثروت یک فرد ذهن بیدار اوست چرا که یک ذهن آماده و آموزش داده شده بیش از هر ثروتی برای شما سودآور خواهد بود.
والدین بر این تصور اشتباه هستند که فرزندان آنان در آینده به اندازه کافی زمان یادگیری مسائل مربوطه به کسب و کار را خواهند داشت و در واقع والدین ترجیح می دهند تا کودک در دنیای زیبای کودکی خود بماند و با مسائل مالی درگیر نشود، اما حقیقت این است که رشد و ارتقاء هوش مالی کودکان از همان دوران کودکی آغاز می شود و آموزش های درست و یا اشتباه می تواند آینده شغلی و مالی فرزند شما را کاملاً دگرگون کند “
شما با افزایش مهارت های مالی کودکان خود باعث می شوید تا فرزند ارزش و نحوه استفاده پول در آینده را یاد بگیرد و بتواند وضعیت مالی خود و خانواده را به شکلی اصولی مدیریت کند و به عبارتی دیگر کودک خواهد آموخت که بر اساس حجم درآمد بین هزینه های مصرفی و پس انداز تعادل ایجاد کند.
به طور مثال فرزند شما یاد خواهد گرفت که می تواند از خرید بعضی از وسایل غیر مهم خودداری کند و به جای آن میتواند پول خود را پس انداز کرده و در آینده وسیله ای مهم تر و با کیفیت تر خریداری کند.
کودکانی که موضوع درآمد و ارزش پول را یاد نگرفته باشند پس از پا گذاشتن به دنیای کار با یک پیشنهاد مالی به ظاهر مطلوب و یا خیالی ممکن است دست به انتخابی کاملاً اشتباهی بزنند. اینگونه افراد اغلب جز دسته همیشه بدهکاران طبقه بندی می شوند چرا که عادت به پس انداز کردن ندارند و به قولی خرج آنها از درآمدشان بیشتر است.

مراحل آموزش افزایش مهارت های مالی کودکان در خانواده :
به کودکان خود شرح دهید منبع اصلی پول از کجاست :
اولین قدم برای افزایش مهارت های مالی کودکان فرزند شما این است که کودک باید بدانند که پول موجود در کیف والدین به شکل خود به خودی در کیف رشد نمی کند، بلکه در قبال کار کردن این پول حاصل می شود.
” ما کار میکنیم پس پول می گیریم، اگر کار نکنیم خبری از پول هم نخواهد بود”
تمامی کارشناسان مالی و نویسندگانی که در حوزه کسب و کار و آموزش مالی فعالیت دارند دائماً بر این مسئله تاکید میکنند که والدین باید رابطه بین کار کردن و کسب پول را برای کودک شرح دهند.
رابرت کیوساکی بر این باور است که دنیا به دو دسته فرد ثروتمند و فقیر تقسیم نمی شود، بلکه به دو دسته ذهن ثروتمند و ذهن فقیر طبقه بندی می گردد و اکثر افرادی که ذهن فقیری دارند فقط به دنبال پول هستند اما حاضر به طی کردن مسیر برای رسیدن به پول نیستند.
پس به یاد داشته باشید که کودک باید یاد بگیرد برای آن چه می خواهد تلاش کند.
افزایش مهارت های مالی کودکان، آشنایی کودک با ارزشمندی پول :
در قدیم این مفهوم به اشتباه در ذهن کودک جای می گرفت که پول خوب نیست و فرد پولدار نمی تواند زندگی سالمی داشته باشد و در واقع در ذهن کودک این مسئله شکل می گرفت که خداوند فرد ثروتمند را دوست نخواهد داشت چرا که پول وسیله ای برای انحراف زندگی او خواهد شد.
از همان دوران کودکی به کودک خود بیاموزید که درآمد و پول با ارزش است و پروردگار آدم های ثروتمند را دوست میدارد.
میتوانید یک قلک برای او خریداری کنید و از او بخواهید تا پول های کاغذی و سکه را برای خود جمع آوری کند با این کار ضمن افزایش مهارت های مالی کودکان سبب ایجاد حس پول داشتن در فرزند خود می شوید. اما اجازه دهید پس از جمع آوری پول ها کودک هر آنچه که دلش میخواهد را با پول هایش بخرد و در این زمان فرزند شما به این مسئله واقف می شود که با پس انداز کمتر وسایل کمتری را می تواند بخرد و اگر پول بیشتری جمع کنند توانایی خرید اسباب بازی های ارزشمند تری را خواهد داشت.
افزایش مهارت های مالی کودکان ،آموزش سه اصل “بخشش، پس انداز،خرج کردن” :
هرگز از آموزش بخشش و بخشندگی فاکتور نگیرید. یادگیری سخاوت و دست و دلباز بودن از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که این موضوع ضرورت کمک کردن به دیگران را به کودک شما یاد می دهد و هرگز کودک را از این موهبت باز ندارید. کودک در این زمان می آموزد که در کنار پس انداز کردن می بایست از خساست های غیر عاقلانه نیز پرهیز کند.
به او بیاموزید که در کنار بخشیدن قسمتی از پول هایش می بایست بخشی را پس انداز و قسمت دیگر را برای مسائل مهم خرج کند. اما کودک باید بداند که هنگامی که پول هایش را مصرف میکند به طور خود به خودی پول ها جایگزین نمی شوند. بدون شک فرزند شما از همان ابتدا قادر به برنامه ریزی کردن و درست خرج کردن پس انداز هایش نخواهد بود اما چه بهتر که این اشتباهات را در حجم کم و در همان کودکی انجام دهد.
برای افزایش مهارت های مالی کودکان احتیاجی نیست که شما در امور مالی تخصص بالایی داشته باشید تا بتوانید به طور ویژه مسائل مالی را به فرزندان خود آموزش دهید، بلکه تمامی گفتگو ها و اعمال شما در طول روز به عنوان آموزش برای کودک محسوب می شوند، پس نسبت به صحبت های روزانه خود حساس باشید.
برای آنکه بتوانید سه اصل ریشهای (بخشندگی، پس انداز، خرج کردن) را به فرزند خود آموزش دهید باید از روشهای ساده و شفاف استفاده کنید چرا که تنها توضیح دادن به کودک مثمرثمر نخواهد بود.
برای این کار میتوانید از شیشه یا قلک های جداگانه استفاده کنید و روی هر شیشه لغات “برای بخشیدن” ، “برای خرید کردن”، “برای پس انداز کردن” را بچسبانید.
فرزندتان را ترغیب کنید تا پولی را که از شما یا دیگران به عنوان هدیه ، پول تو جیبی، پاداش، جایزه و… دریافت می کند در این سه قلک بیاندازد. اما هرگز به جای کودک تصمیم نگیرید و فرصت دهید تا خودش درباره نحوه تفکیک کردن و تقسیم کردن پول ها تصمیم نهایی را بگیرد.
با این کار علاوه بر ارتقاء عزت نفس کودک این فرصت را پیش می آورید تا در باب مسائل مالی، نحوه خرج کردن پول هایش، پس انداز برای پیشامدهای غیرمنتظره، هدیه گرفتن و یا حتی شیوه های بخشیدن پول با او گفتگو داشته باشید.

افزایش مهارت های مالی کودکان، شرکت دادن کودک در مباحث مالی :
یکی از راه های عملی و کارآمد به منظور ترغیب کودک برای یادگیری مسائل مالی، شرکت دادن وی در صحبت های بودجه بندی و برآورد هزینه های خانواده است. به طور مثال کودک می تواند شاهد رسیدگی شما به قبض و فیش ها، غرض ها و یا حتی صورتحساب ها باشد. از آنجایی که تمامی کودکان تمایل به کمک کردن به والدین خود دارند، در حین مشارکت برای پرداخت هزینه ها به این موضوع فکر میکنند که چه راهی را می تواند برای کاهش هزینه های شما پیشنهاد دهند و به شکلی ذهن کودک در مورد راهکاری برای کاهش هزینه به چالش کشیده می شود.
فقط دقت داشته باشید که تمامی این صحبت ها باید در آرامش و بدون نگرانی صورت گیرد مثلاً در هنگام صرف ناهار با ایجاد یک محاوره ساده بین خود و همسرتان کودک میتواند شنونده این موضوع باشد. منظور از این کار این نیست که حتما کودک ایده هایی عملی برای حذف هزینه های مازاد خانواده ارائه دهد و همین که بداند صحبت درباره مسائل مالی در یک خانواده امری بدیهی و بدون نگرانی است کفایت میکند.
برای افزایش مهارت های مالی کودکان به او فرصت مدیریت مالی بدهید :
هرگز برای تمامی مسائل ماهانه کودک برنامه ریزی نکنید و اجازه دهید بخشی از امور را خودش مدیریت کند. بچه های شما هم مثل همه افراد دیگر میتوانند درگیری های مالی داشته باشند شاید در حجم کم و نگرانیهای بسیار اندک اما به هر حال آنها هم می توانند تجربه مشابه شما را در زندگی داشته باشند.
شما به طور ماهانه مقداری پول را به عنوان پول تو جیبی به فرزند خود می دهید، اما دقت داشته باشید که هرگز در این امر افراط نکنید.
به طور مثال کودکان می توانند برای خرید هدیه تولد، هزینه اردوهای گروهی یا کلاسهای متفرقه خود برنامه ریزی کنند.
کودک شما حتی با وجود سن کم هم میتواند درآمد داشته باشد، مثلاً شما می تواند در ازای انجام دادن برخی از امور مربوط به خانه به کودک خود پاداش دهید. این امر همیشگی نیست و نباید به خاطر مسائلی مثل مرتب کردن اتاق پولی به کودک بدهید و یا حتی این توقع را برای کودک ایجاد کنید که همیشه در قبال انجام هر کاری قرار است پولی را دریافت کند، چون هنگامی که شغلی را به عنوان منبع درآمد پیدا کند کمک کردن در خانه را رها خواهد کرد، در صورتی که کودک باید همکاری در کارهای خانه را نیز بیاموزد.
اما شما می توانید پول تو جیبی را به عنوان هفتگی در قبال انجام یک سری از کارها برای او در نظر بگیرید و یا حتی در صورت انجام ندادن برخی از امور از پول تو جیبی او کسر کنید.

افزایش مهارت های مالی کودکان، آموزش خرج کردن پول تو جیبی :
پس از آن که به کودک یاد دادید پول خود را به سه قسمت اصلی تقسیم کند به مرور می بایست به صورت واقعی تر او را آموزش دهید تا پول های خود را به چه شکلی خرج کند. البته برای خرج کردن های کودک باید و نباید تعیین نکنید بلکه میتوانید مسیرهایی را به عنوان پیشنهاد در اختیار او بگذارید و در باب این مسائل با هم دیگر گفتگو داشته باشید.
کودک باید یاد بگیرد، هر چند که مدیریت پول هایش را بر عهده دارد و می تواند بخشی از آنها را صرف تفریح و سرگرمی خود کند اما می بایست بخش دیگر را به منظور رفع نیازهای مهم اختصاص دهد. البته در این مسیر سختگیرانه برخورد نکنید و هرگز کودک را برای اشتباهات مالی سرزنش نکنید و اجازه دهید در حین انجام آزمون و خطا راه های کارآمد را کم کم بیاموزد.
شما میتوانید در باب پول های هفتگی صحبت کنید و این مرحله را برای شفاف سازی کنید که پول تو جیبی او مواردی مثل: خرید اسباب بازی، میان وعده و تغذیه های مدرسه، هزینههای رفت و آمد، تفریح با دوستان، کلاس های مورد علاقه و غیره را پوشش می دهد.
هنگامی که کودک شما بزرگتر میشود میتوانید دایره هزینه های قابل پوشش را افزایش دهید مثلاً خرید لباس را به این لیست اضافه کنید. بهتر است تا موارد را برای کودک بنویسید تا جایی برای تردید باقی نماند.
هنگامی که فرزند شما روند پس انداز کردن را یاد گرفت و پول های جمع شده به میزانی که مد نظرش بود نزدیکتر شد، به جهت تشویق و ترغیب کودک می توانید کمی پول توجیبی او را افزایش دهید.
افزایش مهارت های مالی کودکان، بهره گیری از اشتباهات مالی برای آموزش :
در ابتدای این مسیر اغلب با این مسائل روبرو می شوید که کودک شما تمامی پول تو جیبی و پول های دریافتی خود را صرف خرید موارد غیر ضروری و خوراکی خواهد کرد و فردای آن روز باز هم طلب پول توجیبی می کند.
به نظر شما در این زمان چه باید کرد؟
برخی از والدین بر این باور هستند که، اگر هر آنچه کودک طلب کرد را در اختیار او بگذارند احساس بی نیاز بودن و خرسندی برای او ایجاد می کنند و گاهی فکر می کنند که کودک هرگز نباید با نداشتن ها روبرو شود.
اما واقعیت چیزی به جز این است، چرا که اگر تمامی خواسته های کودک را بدون قید و شرط برآورده کنید از فرزند خود انسانی ضعیف و بدون توانایی مالی در آینده خواهید ساخت، پس اگر قصد همچین کاری را ندارید هنگامی که کودک شما پس از خرج کردن های افراطی مجدد برای کسب پول به سراغ شما می آید جلوی خود را بگیرید و مجدداً به او پول تو جیبی ندهید.
چنین مواقعی فرصت خوبی برای افزایش مهارت های مالی کودکان شماست، پس در این هنگام نیازی به کوچکترین عصبانیتی نیست، فقط برای فرزند خردسال خود توضیح دهید که: حال که تمام پولهایشان را خرج کرده دیگر پولی نیست. شاید پذیرش این موضوع در ابتدا برای کودک شما سخت و غیر قابل فهم باشد اما در طولانی مدت کودک یاد میگیرد تا بر طبق داشته هایش تصمیم بگیرد و چنانچه برای پول های خود مدیریتی نداشته باشد در آخر باید با عواقب تصمیمات اشتباه خود روبرو شود.
سخن پایانی در باب افزایش مهارت های مالی کودکان :
هنگامی که در باب موضوع آموزش پس انداز کردن به کودکان و افزایش مهارت های مالی کودکان صحبت می کنیم گاهی برخی از افراد با این موضوع مخالفت میکنند، با این دلیل که نباید ذهن کودک را با این مسائل درگیر کرد.
البته که پدر و مادر ها هرگز دوست ندارند تا ذهن فرزند عزیزشان را با مطالب پیچیده و سخت مالی درگیر کنند و یا با محاسبات و اعداد و ارقام نگران شوند، اما همه ما با این موضوع روبرو شده ایم که وقتی فرزندان به ارزش و قدرت پول در برطرف کردن خواستههایشان پی می برند، به پول علاقه مند می شوند حتی با اینکه هنوز با معنای ثروت و درآمد به خوبی
آشنا نشده اند.
پس، حال که کودک ذهنی مستعد و قابل یادگیری دارد و اصلیترین دغدغه والدین آینده فرزندانشان است چرا باید چنین آموزش های مهمی را از فرزند دریغ کرد.
به یاد داشته باشید که همیشه بهترین نوع تربیت، روش غیر مستقیم است. شما می توانید با توجه به جزئیات کوچک و معمول زندگی آموزش هایی کارساز و مفید به فرزندان خود یاد دهید که نتیجه آن را در بزرگسالی فرزند خواهید دید.
اما چنانچه افراد از خردسالی برای این کار آماده نشده باشند تغییر عادت های اشتباه در سنین بالاتر بسیار سخت تر خواهد بود.